 |
 |
Inzicht in stressdoor D. Gommé Stress wordt beschouwd als de tweede meest dodelijke ziekte van de 21ste eeuw. In dit artikel biedt de heer Gommé inzicht in hoe stressfactoren zich in ons dagelijks leven opstapelen, ongeacht waar of hoe we onze dagen doorbrengen.
Waar we het syndroom dat we "stress" noemen ook plaatsen, vast staat dat het een belangrijke factor in nagenoeg ieders leven is geworden. Dit geldt met name voor mensen die met grote hoeveelheden communicatie en informatie moeten omgaan, maar tegenwoordig wordt stress ook bij de allerjongsten geconstateerd, al vanaf de eerste schooljaren. Hoe kan iemand herkennen dat hij last heeft van stress? Wel, het ontstaat door stressfactoren -van subtiel en hanteerbaar tot gevaarlijk en onverdraaglijk. Stress begint altijd met druk -tijdsdruk, deadlines, een bepaalde capaciteit te moeten demonstreren, te moeten reageren, te moeten leren en begrijpen... Ter illustratie een voorbeeld over geld dat de meeste van ons zullen herkennen. Iemand loopt financieel op zijn tenen, maar is nog net in staat om aan zijn financiële verplichtingen te voldoen als er onverwacht een grote rekening komt. Om aan die extra eis te voldoen moet hij een lening sluiten. Vervolgens moet hij drie uur per dag langer werken voor de afbetaling, waardoor er een toegenomen tijdsdruk ontstaat. Dit alles veroorzaakt slapeloosheid. Nu begint zich een nieuwe trend af te tekenen die nog meer vraagt van zijn vindingrijkheid. Uit dit voorbeeld valt af te lezen hoe verplichtingen en vraag zich in een mens vertalen in wat hij moet doen. Op zeker moment overschrijdt dit een drempel van interne druk als stress begint op te bouwen. Als deze drempel eenmaal is overschreden, is iedere extra druk op het systeem als het toevoegen van een druppel water aan een kop die al vol is. In het bovenstaande voorbeeld kan nóg een rekening, voor zelfs een klein bedrag, tot extreme reacties leiden, zoals woede en andere uitbarstingen. Woede en irritatie zijn in het bijzonder gevaarlijk omdat ze onze emotionele
energie opgebruiken en uitputting veroorzaken. Andere symptomen kunnen overbelasting
van de zenuwen betreffen. Dit heeft te maken met een hoofdoorzaak van stress,
namelijk overbelasting door indrukken die het zenuwstelsel niet meer kan hanteren.
Op den duur kan dit leiden tot het ‘burnout’ syndroom. Een goed voorbeeld
hiervan is overbelasting met informatie. Tegenwoordig moet bijvoorbeeld de gemiddelde
manager of projectleider 10 keer zoveel informatie doornemen als 10 jaar geleden.
De informatieoverbelasting wordt steeds groter, en zo ook de noodzaak om ermee
om te kunnen gaan. Dit in tegenstelling tot communicatievormen van 10 jaar geleden, met het langzamere tempo van een brief schrijven, posten en beantwoorden. Deze zelfde projectleider is mogelijk een offerte voor een project aan het voorbereiden. Zijn cliënt heeft toegang tot internet en zal daarop zijn bedrijf natrekken, uitvinden wie zijn concurrenten zijn en waar de beste overeenkomst gesloten kan worden. Onze projectleider moet daarom niet alleen de offerte voorbereiden, maar dient ook te weten wat er op internet over zijn branche te vinden is. Tenzij hij op de hoogte blijft zal hij de klus aan iemand anders verliezen. De veranderingscyclus is korter dan hij geweest is en de hoeveelheid informatie die tot ieders beschikking staat – niet alleen van managers - is veel groter dan 10 jaar geleden. Vandaag de dag specialiseren wetenschappers zich meer en meer in minder en minder. Deze informatie-overdaad is zelfs van toepassing op zoiets eenvoudigs als het kopen van een waterkoker: welke grootte, met filter of zonder, wat voor soort element, enz. Het assortiment in onze winkels is exponentieel toegenomen, met zoveel keuze in zelfs de simpelste producten dat je bijna een deskundige moet zijn om te beslissen welk merk je moet kopen – en dan zijn er ook nog de handleidingen!
Aanvankelijk geeft dat nog onaanzienlijke problemen, doch later kunnen ze leiden tot bijvoorbeeld darmklachten, onregelmatige hartslag, leverziekten, oppervlakkige ademhaling, enzovoort. De lijst is omvangrijk en strekt zich zelfs uit tot aantasting op cellulair niveau. De grote vraag is wat we eraan kunnen doen. In welke mate kunnen wij stress
voorkomen? Kunnen wij het helemaal vermijden? Om meer van dit gebied te begrijpen
is het eerste en wellicht belangrijkste inzicht: stress begint zich op te bouwen
als een persoon geen toegang heeft tot zijn of haar natuurlijke capaciteiten.
En hier zal de lezer zich waarschijnlijk afvragen: ‘wat betekent dit in
’s hemelsnaam?’... Een manier om dit te illustreren is door natuurlijke kwaliteiten, en nog specifieker, natuurlijke intelligentie te belichten. Daarvan bestaan vele soorten zoals emotionele intelligentie of cognitieve intelligentie. Gegeven het feit dat ieder mens uniek is (het bewijs daarvan ligt in de vingerafdruk en in de vorming van de geest), is ieder van ons begiftigd met een unieke combinatie van kwaliteiten. De een is iemand van visionaire ideeën, terwijl de ander een praktisch ingesteld type is –beiden zijn creatief op hun eigen manier. Als we onder druk komen te staan in situaties die van ons een andere uitvoering vragen dan die waaraan we gewend zijn, beginnen stress-factoren zich op te stapelen. Als deze toestand voortduurt – en wij lijden daar in meer of mindere mate allemaal aan – zijn we gedwongen steeds meer te hanteren met steeds minder. Dus als we, bijvoorbeeld, van nature 20 kilo met beide handen kunnen optillen en we moeten hetzelfde doen met slechts twee vingers, dan voelen we stress en druk opbouwen in ons lichaam. Waar begint het antwoord hierop? Het begint ermee mensen te laten zien dat ze een bron van innerlijke kwaliteiten
hebben die onvoorstelbaar veel groter is dan ze zich bewust zijn. Sommigen zullen denken dat dit te idealistisch is, doch nieuwe trainingsmethoden bewijzen dat dit bereikt kan worden, met opmerkelijk resultaat.
Kunnen wij helemaal stressvrij leven? Het antwoord is nee, maar het kan voor een groot deel beperkt worden en wat er overblijft kunnen we hanteerbaar maken. Waar kun je praktisch beginnen? Er zijn zeer veel benaderingen, maar om een voorbeeld te noemen, het volgende. Denk aan een kwaliteit die je op dit moment niet hebt, zoals warmte, nauwkeurigheid of geduld. Geef jezelf dan de opdracht voor een week of langer om deze kwaliteiten aan anderen te geven of te demonstreren. Probeer jezelf niet in de weg te staan en je zult iets meer inzicht krijgen in waarom er zoveel stress in de wereld is. Natuurlijk kan er nog veel meer over gezegd worden, maar dit is bedoeld als een kleine opening in een groot onderwerp. De heer D. Gommé is consultant en trainer ten behoeve van de zakenwereld en management en is werkzaam in Nederland. |
| Copyright © 2001-2019 De Template Stichting, alle rechten voorbehouden. |
De laatste jaren heb ik het voorrecht gehad met een aantal uitmuntende onderzoekers
van stress samen te werken. Toen een van deze onderzoekers te horen kreeg dat
stress momenteel, na hartziekten, als de tweede meest dodelijke ziekte in de
21ste eeuw wordt beschouwd, was zijn commentaar: "Maar hoeveel hartziekten
worden veroorzaakt door stress?"
Dit is heel duidelijk te zien aan de snelheid waarmee de informatie-technologie
zich ontwikkelt en de invloed daarvan op de zakenwereld. Vandaag de dag kan
een manager of projectleider een paar dagen vakantie opnemen en bij terugkeer
300 e-mails aantreffen. Elk daarvan vraagt om een antwoord en wel onmiddellijk.
Deze situatie leidt ertoe dat miljoenen mensen kampen met vermoeidheid. Dit
type moeheid kan vergeleken worden met metaalmoeheid bij vliegtuigen, waar een
klein deel van de oppervlakte aan een enorme weerstand wordt blootgesteld. Op
een bepaald moment raakt de interne structuur van het metaal aangetast. Exact
hetzelfde kan gebeuren met de miljoenen zenuwstructuren in onze hersenen en
in ons lichaam.
Dus de manier om stress te hanteren is door het ontwikkelen van onze natuurlijke
veelzijdigheid, die als het ware een snelweg van 10 rijstroken creëert.
Hierop kan het verkeer in veel hoger tempo doorstromen dan op een eenbaansweg.